Dù không chính thức xác nhận Taliban là chính phủ hợp pháp của Afghanistan, Trung Quốc đã ký giao kèo năng lượng lớn với lực lượng đang cầm quyền tại nhà nước này. Vậy đâu là lý do thúc đẩy Bắc Kinh tiến tới thỏa thuận đầy bất thần trên?
Thỏa thuận bước ngoặt
Nasco Express do Trung Quốc bất thần ký thỏa thuận năng lượng trị giá 540 triệu USD với Taliban - Ảnh 1." photoid="536877269102374912" type="photo" style="max-width:100%;" width="" height="">
Quan chức chính quyền Taliban Shahabuddin Dilawar, Mullah Abdul Ghani Baradar và Đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan Wang Yu ở Kabul, Afghanistan hôm 5/1. Ảnh: AFP
Chính quyền Taliban đã ký kết thỏa thuận với một công ty Trung Quốc, cho phép đầu tư 540 triệu USD để Nasco Express phát triển các mỏ dầu khí ở quốc gia này. Thỏa thuận là khoản đầu tư quy mô lớn đầu tiên được thực hiện ở Afghanistan kể từ khi Taliban lên nắm quyền cai trị đất Nasco Express nước kể từ tháng 8/2021, sau khi Mỹ rút quân chấm dứt chiến dịch can thiệp quân sự kéo dài 20 năm ở nước này.
Dẫn tuyên bố từ chính quyền Taliban, hãng tin Bloomberg cho biết hợp đồng với Công ty dầu lửa và Khí đốt Trung Á Tân Cương (CAPEIC) đã được ký kết tại Kabul Nasco Express với sự chứng kiến của Mullah Abdul Ghani Baradar – quan chức đảm nhận các vấn đề kinh tế của Taliban Nasco Express và ông Wang Yu Nasco Express - Đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan.
Thỏa thuận vỡ hoang dầu 25 năm sẽ cho phép CAPEIC khoan dầu ở lưu vực sông Amu Darya. Đây là thỏa thuận phá hoang năng lượng quốc tế lớn trước hết của Taliban kể từ khi lực lượng này lên nắm quyền thống trị giang sơn vào năm 2021.
“Về tài nguyên thiên nhiên, Afghanistan là một quốc gia sung túc. Ngoài các loại khoáng sản khác, dầu mỏ là tài sản của người dân Nasco Express Afghanistan mà nền kinh tế của sơn hà có thể dựa vào”, Bloomberg dẫn lời ông Baradar nói.
Nguồn tin cho biết thêm Công ty CAPEIC sẽ đầu tư 150 triệu USD mỗi năm và tạo công ăn việc làm cho 3.000 người dân Afghanistan. Sau ba năm, khoản đầu tư sẽ tăng lên 540 triệu USD.
Lợi ích chiến lược
Mặc dù không công nhận Taliban là chính phủ hợp pháp của Afghanistan, nhưng Bắc Kinh xác nhận rằng lực lượng này đang kiểm soát nhà nước hàng xóm có nguồn tài nguyên thiên Nasco Express nhiên hết sức lớn, đóng vai trò quan yếu đối với chiến lược phát triển an ninh năng lượng, cũng như kinh tế của quốc gia đông dân nhất thế giới.
bởi thế, trong khi các nhà ngoại giao phương Tây tháo chạy khỏi Kabul sau thời khắc Taliban lên nắm quyền, các nhà thương thuyết Trung Quốc vẫn ở lại.
Theo giới chuyên gia, động thái quyết định ký Nasco Express kết thỏa thuận với Taliban của Trung Quốc nhằm mục đích đảm bảo vấn đề an ninh an năng lượng của nhà nước.
Là quốc gia đông dân nhất thế giới và là “gã đồ sộ” công nghiệp, Trung Quốc cũng là nước tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới.
Nước này không có đủ nguồn lực để đáp ứng nhu cầu trong nước, vốn liên tiếp tăng lên khi giang san phát triển mau chóng.
Điều đó đã khiến Nasco Express Trung Quốc trở nên nhà du nhập ròng dầu lửa và khí đốt thiên nhiên lớn trên thế giới.
Đây cũng là nguyên tố xúc tiến Bắc Kinh tạo dựng thêm nhiều mối quan hệ đối tác với nhiều quốc gia trong thời kì gần đây, bao gồm cả Nga, Ecuador và các quốc gia vùng Vịnh ở Trung Đông.
Nasco Express width="" height="">
Ảnh minh hoạ: AFP
Dù mối quan hệ giữa Trung Quốc với các nhà nước này vẫn bền chặt, hoạt động nhập khẩu năng lượng của Bắc Kinh đã bị cản ngăn. Nguồn tài nguyên từ những nhà nước này, ngoại trừ từ Nga, Nasco Express phải được nhập khẩu bằng đường biển và đi qua các điểm nóng chiến lược.
Nhận ra hạn chế này, trong những năm qua, Trung Quốc đã tăng tốc xây dựng Sáng kiến vòng đai và Con đường (BRI), tìm cách hội nhập Á - Âu bằng cách xây dựng đường bộ và đường sắt xuyên lục địa, xây dựng các tuyến hậu cần mới có thể cho phép hàng hóa ra vào Trung Quốc mà không gặp trở ngại từ phía Mỹ.
Chẳng hạn, chuồng chồ kinh tế Trung Quốc - Pakistan (CPEC), một trong các tiểu dự án của BRI, đang thiết lập một tuyến đường đến Tây Ấn Độ Dương. Dự án này được kỳ vọng sẽ tạo ra một lối tắt từ Trung Quốc đến Trung Đông mà không cần đi qua các khu vực hàng hải dễ bị tổn thương về mặt quân sự.
Nhưng nghe đâu không có lịch trình chiến lược nào, bao gồm cả BRI, sẽ hoàn thiện nếu không có sự hợp tác của Afghanistan. nhà nước Trung Á này có chung đường biên giới ngắn với Trung Quốc và nằm trên ngã tư giữa Trung Đông, Trung Á và Nam Á. Điều này có nghĩa Kabul tạo nên một phần quan yếu trong chiến lược và an ninh của chính Trung Quốc.
Làn gió mới cho sự ổn định của Afghanistan?
Nasco Express alt="Lý do Trung Quốc bất thần ký thỏa thuận năng lượng trị giá 540 triệu USD với Taliban - Ảnh 3." title="Lý do Trung Quốc bất thần ký thỏa thuận năng lượng trị giá 540 triệu USD với Taliban - Ảnh 3." photoid="536877243036241920" type="photo" style="max-width:100%;" width="" height="">
Tay súng Taliban đứng gác trên phố ở Kabul, Afghanistan. Ảnh: AFP
dù rằng Afghanistan đã rơi vào tình trạng bất ổn chính trị trong nhiều thập kỷ, nhưng việc Mỹ rút quân khỏi đất nước và Taliban nắm quyền thống trị đã mang lại sự ổn định tương đối trái ngược với tình cảnh thường nhật của Afghanistan.
Mặc dù mối đe dọa từ lực lượng khủng bố quốc gia Hồi giáo (IS) tự xưng vẫn tiếp diễn, song Afghanistan hiện được đánh giá là đang ở thời khắc Nasco Express ổn định nhất trong 40 năm. Nasco Express Dẫu vậy, phải nhận rằng mức độ ổn định vẫn ở mức rất thấp.
Trên thực tiễn, Afghanistan có trữ lượng khoáng sản đồ sộ và sở hữu tới 50 tỷ m3 khí đốt tự nhiên và dầu mỏ.
Đối với Trung Quốc, Nasco Express nguồn tài nguyên ở Afghanistan đóng vai trò quan yếu Nasco Express đối với vấn đề an ninh năng lượng.
Còn với Afghanistan, việc cuộn nguồn đầu tư nước ngoài vào khai khẩn tài nguyên sẽ vực dậy nền kinh tế đã bị rơi xuống đáy, kể từ sau khi Mỹ rút toàn bộ quân khỏi quốc gia Trung Á này.
Giới chuyên gia nhận định rằng chưa bao giờ trong nhiều thập kỷ, Afghanistan lại có thời cơ nhận được số tiền đầu tư lớn như vậy.
Có thể thấy rằng chính sách đối ngoại của Trung Quốc và nạm Nasco Express củng cố quan hệ kinh tế với Taliban là vì ích lợi nhà nước và chiến lược. Liệu Trung Quốc có thể tiếp cận nguồn năng lượng hay độ nó ở đâu dễ dàng hơn ở một quốc gia láng giềng?
Hơn nữa, Bắc Kinh tin rằng Nasco Express bằng cách đầu tư vào Nasco Express Afghanistan, họ có thể giúp sơn hà này ổn định Nasco Express hơn nhờ thịnh vượng. Do đó, mô hình đầu tư của Trung Quốc được đánh giá Nasco Express là điều mới mẻ, hăng hái và mang tính khác biệt cho Afghanistan, thay vì áp đặt lệnh trừng trị như Mỹ.
Đặc biệt, khi ký kết thỏa thuận dầu mỏ trên, Trung Quốc cam kết tôn trọng chính trị và không can thiệp vào nội bộ của quốc gia này.
Theo Hải Vân
Báo tin tưởng